Vrijdag 2 oktober 2020, 14:00 ‑18:00 uur
Seminar: De transformatie van de kunstruimte als politiek?
door Stijn Van Dorpe, met presentaties van Matthijs De Bruijne, The Post Collective, Magdalena Kwiatkowska & The Laundry Collective met Tomaš Kajanek (via skype), Reinaart Vanhoe
Voertaal Engels
Vrijdag 2 oktober 2020, 20:00 — 21.30 uur
Performance: Zwart vierkant, scène 1 de kade
door Stijn Van Dorpe, met Avsin Azak en Bas Schevers
Ingeleid door Bert Puype
Reserveer apart uw plaats voor seminar en/of voor de performance
Facebook event
—
14:00 ‑18:00 uur
Seminar: De transformatie van de kunstruimte als politiek?
door Stijn Van Dorpe, met presentaties van Matthijs De Bruijne, The Post Collective, Magdalena Kwiatkowska (via skype), Reinaart Vanhoe
In dit seminar stellen we de vraag centraal naar de betekenis van de kunstruimte, opgevat als een artificieel geconstrueerde ruimte die doorgaans wordt beschouwd als een plaats waarbinnen artistieke acties, interventies of presentaties zich aftekenen. Deze kan vele vormen aannemen: ze kan heel zichtbaar zijn (zoals bijvoorbeeld het museum of de kunstgalerie) of eerder mentaal (zoals een geïnternaliseerd referentiekader) en bijgevolg spreken we dus beter over kunstruimtes in het meervoud. Het uitgangspunt is dat deze plaatsen, in tegenstelling tot wat ze laten uitschijnen, nooit neutraal zijn of kunnen zijn. Ze worden steeds getekend door waarden en machten.
We onderzoeken hoe kunstwerkers, kunstcollectieven en kunstenaars die aan kunst een sterke maatschappelijke of politieke betekenis toekennen zich tot deze kunstruimtes verhouden. Mijn these is dat, wanneer de verhouding tussen kunst en maatschappij au sérieux genomen wordt, de kunst deze ruimtes niet kan negeren en zich op het transformeren ervan moet richten. Daarbij dienen deze transformaties tevens als een artistiek/esthetisch proces benaderd te worden. Het maakt dat artistieke acties, interventies of presentaties zich niet zozeer afspelen binnen een kunstruimte, maar dat ze de ambitie vertonen om zelf nieuwe (kunst)ruimtes, waar andere machtsverhoudingen gelden, tot stand te brengen.
Stijn Van Dorpe is kunstenaar, onderzoeker, ‘educator’ en initiatiefnemer van dit seminar.
Over de deelnemende kunstenaars:
Matthijs de Bruijne is een Nederlandse kunstwerker wiens praktijk gebouwd is op en doordrongen is van politieke betrokkenheid. Met zijn werk onderzoekt hij relaties tussen economie, cultuur en het sociale leven, met het oog op een kritisch collectief bewustzijn. Op een gegeven moment concludeerde hij dat het creëren van bewustzijn over sociale misstanden bij een klein, gespecialiseerd kunstpubliek niet volstaat om verandering tot stand te brengen. Hij zocht naar andere manieren om buiten het domein van de kunst te stappen en ging in 2010 voor de Vakbond van Schoonmakers van FNV Bondgenoten werken. Hij zei daarover dat zijn prioriteit niet het verder uitbouwen van zijn carrière als kunstenaar was. Het kunstwerk dient vóór alles de campagne van de bond te ondersteunen (zie: De Witte Raaf, editie 198)
Magdalena Kwiatkowska & The Laundry Collective - The Laundry Collective ontstond uit de samenwerking van een groep dakloze vrouwen, Lgbtq-mensen en de Poolse kunstenaar Magdalena Kwiatkowska, die in Praag woont en werkt. Van november 2019 tot januari 2020 resideerde ze bij INI Project, een onafhankelijk platform voor hedendaagse kunst in Praag. Ze gebruikte de tentoonstellingsruimte die haar ter beschikking stond om daklozen en Lgbtq-vrienden te ontmoeten en samen Magdalena’s Laundry Project boven het doopvont hielden. Zo vonden ze ook bescherming tegen de koude winter. Omdat de kunstresidentie presentatiemomenten vereiste, organiseerden ze kleine publieke momenten zoals een workshop ‘sigaretten inpakken’, of ‘oefeningen om het lichaam te verwarmen na een koude nacht’. De eigenaar van het gebouw sloot het project echter voortijdig af.
The Post Collective is een jong collectief dat een autonoom platform van co-creatie, co-learning en cultureel activisme tot stand wil brengen, opgezet door en voor vluchtelingen, asielzoekers, sans-papiers en medeplichtigen. Het doel is om verschillende artistieke, culturele en werkgelegenheidskansen te creëren en een algemene samenwerkingsomgeving te bieden aan de betrokkenen, ongeacht hun wettelijke status. Het collectief is ontstaan uit de Open Design Course for Refugees and Asylum Seekers 2018 aan de KASK school of arts in Gent, nadat enkele alumni en leerkrachten besloten om de samenwerking voort te zetten. Ze willen een positie faciliteren waarin ze niet geassimileerd worden, maar daarentegen samen als gemeenschap kritisch een toekomst kunnen her-conceptualiseren. The Post Collective werkt in 2020 in het ontwikkelingsprogramma van Kunsthal Gent.
Reinaart Vanhoe is een kunstenaar wiens praktijk bestaat uit allerlei samenwerkingen en waarin lesgeven aan de Willem de Kooning academie Rotterdam een belangrijke plaats inneemt. Zijn werkmethode bevat elementen die gelijkenis vertonen met anarchistische manieren van organiseren. Hij concipieerde de begrippen Also-Space en (g)Locally Embedded Art Practise (gLEAP) als benaderingen die de productie en positionering van de kunstenaar her-evalueren. “Hoe kunnen we een artistieke praktijk ontwikkelen die zich niet als ‘alternatief’ of ‘in-oppositie’ definieert ten opzichte van de maatschappij waarin deze bestaat, maar eerder als een integraal deel van de verschillende gemeenschappen waarin de kunstenaar functioneert, produceert of leeft, en dus heel erg deel van is?” (Fragment uit Also-Space, From Hot to Something Else: How Indonesian Art Initiatives Have Reinvented Networking, Reinaart Vanhoe, over onder andere het Indonesische kunstcollectief ruangrupa).
Dit seminar wordt ondersteund door Onderzoekseenheid Image — Luca School of Arts
—
20:00 — 21.30 uur
Performance: Zwart vierkant, scène 1 de kade
door Stijn Van Dorpe, met Avsin Azak en Bas Schevers Ingeleid door Bert Pype
De performance Zwart vierkant, scène 1 de kade is gebaseerd op een workshop voor blinde en slechtziende jongeren uit de school Spermalie Brugge, waarin ze onder andere een zwart vierkant schilderden. De workshop werd tevens opgezet als een filmopname, waarbij de jongeren zeer bewust gemaakt werden van de aanwezigheid van de camera’s. De presentatie in Kunsthal Gent bevat echter geen filmmontage. Samen met Avsin Azak — een meisje met een mooie stem en zangambities dat aan de workshop deelnam — en instrumentaal begeleid door beeldend kunstenaar Bas Schevers brengt Stijn Van Dorpe een muzikale vertaling van een gesprek dat tijdens de workshop gevoerd werd. De workshop en de performance werden in eerste instantie gemaakt voor de expositie ‘objet trouvé’ (samengesteld door Bert Puype, 07 – 03 tot 29−03− 2020, Brugge) maar de publieke presentatie die zou plaatsvinden tijdens de finissage werd ten gevolge van corona afgelast.
De performance is een eerste tussenstop in een werk, waarbij Stijn Van Dorpe het zwarte vierkant van Kasimir Malevich binnenbrengt in omgevingen die met expliciete vormen van kwetsbaarheid te maken hebben. Zijn interesse in het zwarte vierkant behelst de discrepantie tussen enerzijds de sterk democratische aspiraties die Malevich met zijn werk had -, namelijk de ambitie om voor iedereen betekenisvol te zijn — en anderzijds de oneindige kwetsbaarheid van het schilderij. Een kwetsbaarheid die erin bestaat dat het werk nooit door de massa als bijzonder gezien werd of wordt. Met dit samenbrengen wil Van Dorpe precariteit onderzoeken als een plaats waaruit nieuwe politiek esthetische vormen kunnen ontstaan, waar geijkte machtsverhoudingen doorbroken worden en andere relationele verhoudingen aan de orde zijn.
Met dank aan De Kade, Spermalie Brugge
