architecten de vylder vinck taillieu
UNLESS EVER PEOPLE / CARITAS FOR FREESPACE
In Kunsthal Gent
van 20 september 2019 tot en met 24 november 2019
Tijdens het Festival van de Architectuur (21-27 september 2019) presenteert Kunsthal Gent UNLESS EVER PEOPLE / CARITAS FOR FREESPACE, een tentoonstelling van het Gentse architectenbureau de vylder vinck taillieu. De tentoonstelling is een weergave van het project CARITAS, dat het bureau realiseerde op de site van het Psychiatrisch Centrum Karus in Melle nabij Gent. Het bureau vrijwaarde het verouderde Sint-Jozefgebouw van sloop en gaf de ‘ruïne’ een mooie, nieuwe rol als therapeutische ruimte. Een eerdere versie van deze tentoonstelling won de Zilveren Leeuw voor jong en beloftevol werk op de Biennale Architettura 2018 in Venetië en is voor het eerst in België te zien.
De tentoonstelling bestaat uit een installatie met foto’s van het CARITAS project op ongeveer ware grootte. De gepresenteerde foto’s zijn van de hand van Filip Dujardin en vormen een verzameling kamers, zoals het CARITAS gebouw uit een verzameling kamers bestaat. Bij de eerste tentoonstelling in Venetië werden de wanden met eenvoudige, houten frames gemaakt. Deze houten structuur werd achteraf hergebruikt om beschadigde dennenhouten vloeren van het CARITAS gebouw te verstevigen en ze toegankelijk te houden. De betonnen blokken uit de tentoonstelling werden hergebruikt om de bakstenen muren te herstellen. In de tentoonstelling in Kunsthal Gent zijn geen houten frames maar metalen buizen gebruikt, die nadien door de architecten worden verwerkt in speeltoestellen bij het gebouw in Melle. De steenslag op de vloer wordt ook hergebruikt in Melle. De tentoonstelling draagt zo bij aan het onderhoud en het overleven van het gebouw.
Over het project CARITAS
Het project CARITAS is ontstaan als resultaat van een onderzoek naar het psychiatrisch centrum van de toekomst. Sinds de jaren vijftig en zestig zijn verschillende van de oude villa’s op het Caritas terrein gesloopt en vervangen door nieuwe gebouwen. Dat was bijna ook het geval met het Sint-Jozef gebouw midden op de campus, maar het onderzoek en de opdracht van KARUS aan de vylder vinck taillieu keerde het tij. Na gesprekken met alle gebruikers van het centrum werd het Sint-Jozef gebouw van sloop gered en naar een ontwerp van architecten de vylder vinck taillieu getransformeerd tot een activiteitenzone voor patiënten, bezoekers en medewerkers. Het moest een plek worden zonder specifieke functie, opdat de gebruikers van de campus de onbepaalde ruimte naar wens zelf zouden kunnen invullen. De monumentale ruïne werd door de architecten gestript en waar nodig gerepareerd. Daarnaast werd een aantal vloeren deels weggesneden en een reeks kassen, een boom en lantaarnpaal toegevoegd. De bestaande veranda aan de voorkant van het gebouw is aan de achterkant gespiegeld; een nieuwe plint strekt zich rondom het gebouw uit en verzacht de overgang tussen binnen en buiten. CARITAS werd gerealiseerd in een opmerkelijke samenwerking met bouwheer KARUS, die nauw betrokken was bij het proces, en met de begeleiding van BAVO, een onafhankelijk onderzoekscollectief gericht op de politieke en sociaaleconomische aspecten van kunst, architectuur en ruimtelijke planning. Participatie was de sleutel tot dit project, waarin alle betrokkenen co-creator werden.
Deze tentoonstelling is een samenwerking met Museum Dr. Guislain, dat op 24 september 2019 ‘Adieu aan het beddenhuis’ organiseert: een studiemiddag over zorg en architectuur, met een geleid bezoek aan de tentoonstelling in Kunsthal Gent.