JOËLLE TUERLINCKX:
La Fabrique d'un Single screen
La Fabrique d’un Single screen
Joëlle Tuerlinckx
La Fabrique d’un Single screen is een productie van Kunsthal Gent i.s.m. Escautville: een film-performance van THAT'S IT! Dia:Beacon, gerealiseerd door Joëlle Tuerlinckx
In Kunsthal Gent van 20.09.2019 tot 13.01.2020
Zaterdag en zondag van 11:00 tot 18:00 uur
Performances op vrijdag 20 september, vrijdag 1 november en vrijdag 20 december
Acteurs / performers / muzikanten: Bieke Criel, Christoph Fink, Raimon Gaffier, Valentijn Goethals, Estelle Labes, Lutèce MaugIer, Ine Meganck, Denise Moser, Rémi Rupprecht, Kate Shelton, Juliette Thomas, Jivan van der Ende, Dan Wolfe en figuranten
________________________________________________________
KORTE INTRODUCTIE
Joëlle Tuerlinckx maakt dit najaar van Kunsthal Gent haar atelier voor de montage van de film The Single Screen, een project dat tot stand kwam in Dia:Beacon (VS) tussen 2015 en 2018. Het proces van verwerken, monteren en hernemen van meer dan 200 uur beeldmateriaal wordt in Kunsthal Gent een nieuwe tentoonstelling, waar acteurs, medewerkers maar ook het publiek een rol in spelen.
JOËLLE TUERLINCKX
Sinds de jaren negentig, en dan voornamelijk door haar deelname aan Documenta 11 in 2002, raakte het artistieke parcours van de Belgische kunstenares Joëlle Tuerlinckx (°1958) in een stroomversnelling, met solo- en groepstentoonstellingen in belangrijke instituten over de hele wereld (onder meer in het Museo Reina Sofia in Madrid in 2009, het Haus der Kunst in München in 2013, de Hermitage in Sint-Petersburg in 2014 en deelname aan Skulptur Projekte Münster in 2017). Ze hoort inmiddels bij de meest internationaal gerenommeerde Belgische kunstenaars van haar generatie. Onlangs werd ze genomineerd voor de Belgian Art Prize 2020.
2015 - 2018: THAT’S IT! Dia:Beacon
In 2015 nodigde de Dia Art Foundation (New York) Joëlle Tuerlinckx uit om een project voor Dia:Beacon te realiseren. De Dia Art Foundation is een New Yorkse stichting die in de jaren zeventig werd opgericht en in 1997 de eerste steen legde voor een eigen museum in Beacon, aan de oevers van de Hudson ten noorden van New York, om haar iconische collectie van hoofdzakelijk Amerikaanse Minimal Art te presenteren. De uitnodiging werd door Tuerlinckx zo opgevat dat het hele gebouw van Dia:Beacon, inclusief de wereldbefaamde collectie, de medewerkers, bezoekers en gehele infrastructuur als backdrop en/of podium dienden voor een film-performance met de titel THAT’S IT! Dia:Beacon. De geschiedenis van de erg mannelijke Amerikaanse Minimal Art kreeg met Tuerlinckx een vrouwelijke collega uit West-Europa op bezoek.
THAT’S IT! is de benaming van een groep werken binnen Tuerlinckx’ oeuvre die zich in het verleden reeds manifesteerde als theatervoorstelling in de Tate Modern in Londen (2014), in het Veem Theater in Amsterdam (2014), in het STUK in Leuven (2014) en in het Kaaitheater in Brussel (2015). Onderwerp van de reeks THAT’S IT! is Tuerlinckx’ artistieke praktijk, opgevat als een soort ‘mentaal atelier’ waarin ze het creatieproces blootlegt voor het publiek. Daarbij wordt het conflict tussen het atelier als werkplaats van de kunstenaar en de ruimte waarin de kunst uiteindelijk wordt gepresenteerd – een galerie of een museum – tot thema verheven. Ze ervaart deze verplaatsing als een soort vertaling die – zoals elke vertaling – niet eenduidig is en tot verschillende interpretaties kan leiden. Tuerlinckx poogt dit conflict op te lossen door de wereld niet alleen van voor naar achter, maar tegelijk ook van achter naar voor te denken, van links naar rechts en van rechts naar links en in alle mogelijke diagonalen. Dit uiteindelijk schijnbare conflict tussen atelier en galerieruimte is op een ander niveau voor Tuerlinckx ook het schijnbare conflict tussen het origineel en zijn kopie. Door een emancipatoire artistieke krachttoer stoot de kopie het origineel van de troon.
Deze werkmethode vormt het uitgangspunt voor de film-performance THAT’S IT! Dia:Beacon en de daaruit voortvloeiende film met de titel The Single screen. Tijdens vijf verblijven in Dia:Beacon (tussen 2015 en 2018) beweegt Tuerlinckx zich door het museum als een roekeloze herinneringsmachine die alle artistieke handelingen van de plek uit het verleden, het heden en misschien zelfs de toekomst memoriseert. De tijd woekert. Tuerlinckx becommentarieert, parafraseert, classificeert, fileert, rekt uit en verdicht de Amerikaanse en bij uitbreiding de hele kunstgeschiedenis op poëtische wijze. Het open, gesloten of speciaal voor de performance geopende gesloten museum dient als podium voor deze performances en levert meer dan 200 uur aan geluids- en beeldmateriaal op. Het resultaat zijn vijf sequenties filmmateriaal, onderverdeeld in scènes die op zich kunnen staan of potentiële bouwstenen vormen voor de totaalcomposities of -montages van de film The Single screen.
2019 - IN KUNSTHAL GENT: La Fabrique d’un Single screen
De sequenties in de tentoonstelling in Kunsthal Gent – geprojecteerd of op monitoren –, worden vergezeld van objecten en sculpturen die speciaal voor deze presentatie zijn vervaardigd (bv. een geluidsgevoelig licht, een ‘goddelijke vlam’ aan het plafond van de kerkruimte) of ruimtelijke ingrepen die de herinnering aan de wereldberoemde collectie van Dia:Beacon willen oproepen (bv. een lijn op schaal 1:1 van Heizers duizelingwekkende werk North East South West of het rode tapijt in de gang van Kunsthal dat verwijst naar Walter de Maria’s 360˚ I Ching/64 Sculptures) – mijlpalen uit de Amerikaanse kunstgeschiedenis die ons stevig of droomachtig staan ingeprent, maar die elke kunstenaar meedogenloos als spoken begeleiden.
De titel van deze expositie, La Fabrique d’un Single screen, spreekt voor zich: de montage van de film wordt live, ter plekke, in aanwezigheid van het publiek, door VJ’s verzorgd, d.w.z. door verschillende acteurs en muzikanten van THAT’S IT!, en soms ook door het publiek of de medewerkers van Kunsthal Gent. Elk van deze anderhalf uur durende VJ-sessies wordt aangevuld met live voice-overs, zang, ondertiteling of commentaar. Opnieuw woekert de tijd. Tuerlinckx vervlecht reële en fictieve tijdsystemen en schept onder strakke artistieke controle een wanorde van het op verschillende tijdstippen in Beacon opgenomen filmmateriaal. Ze verplaatst de Dia-collectie als een live herinnerings-performance naar Kunsthal Gent, gevoed vanuit haar rijke beeldarchief en vanuit het klankarchief van kunstenaar Christoph Fink. Het is een kluwen, een meervoudig denken dat de lineariteit van het Hollywoodiaanse (d.w.z. Amerikaanse) verhaal verstoort.
La Fabrique d’un Single screen zal leiden tot verschillende versies van The Single screen: de film als stroom van beelden en geluiden, als een begin zonder einde, de film als een verslag. Aan het einde van het proces ligt er een ensemble van unieke films met een standaard langspeelfilm-lengte van 1 uur en 30 minuten op tafel, in dit geval letterlijk in een gouden vitrine.
Hoeveel dichter kan het maken van een kunstwerk, van een film, bij het publiek gebracht worden dan het live, in aanwezigheid van het publiek te doen? Hoeveel meer kan het atelier van de kunstenaar versmelten met de publieke ruimte van een instituut? Het meest van alle werken in de THAT’S IT!-reeks tot nu toe staat La fabrique d’un Single screen in het brandpunt van Tuerlinckx’ artistieke pogingen om de cirkel te sluiten tussen atelier (het ontstaan) en tentoonstellingsruimte (het presenteren van het kunstwerk), de mentale en de fysieke ruimte. In La fabrique d’un Single screen vallen beide samen en keert de verhouding zich om.
En bestaat er een juistere plek voor dit spektakel dan Kunsthal Gent, een organisatie gehuisvest in een voormalig klooster die in haar DNA heeft ingeschreven zowel werkplaats als presentatieruimte te zijn? De ouderwetse term “kerkfabriek”, die als openbare instelling de materiële middelen beheert om het spirituele vorm te geven, wordt in Tuerlinckx’ “filmfabriek” omgekeerd: La fabrique als openbare instelling die het spiritueel-artistieke kapitaal van de kunstenaar beheert om het materieel vorm te geven.
Na het project in Kunsthal Gent brengt Tuerlinckx THAT'S IT! Dia:Beacon naar een volgende fase. In 2020 volgt een presentatie van The Single screen in S.M.A.K. Gent en in Dia:Beacon en zal Tuerlinckx de dialoog met de kunstwerken uit de collectie van de beide musea hervatten.
Ulrike Lindmayr, september 2019
Editing: Sis Matthé
JOËLLE TUERLINCKX:
La Fabrique d'un Single screen
