Endless Exhibition
Kunsthal Gent experimenteert met nieuwe manieren van omgaan met kunstwerken en kunstenaars en ging daarvoor onder andere in 2018 in gesprek met de Amerikaanse tentoonstellingsmaker Prem Krishnamurthy. Zijn radicale voorstel om alle tentoonstellingen permanent te maken, wordt in Kunsthal Gent op zijn haalbaarheid getest.
‘Endless Exhibition’ is een curatorieel-manifest-als-veelvormig-kunstwerk van Prem Krishnamurthy dat de overproductie, massaconsumptie en vluchtige aandachtsspanne van de huidige kunstwereld in kaart brengt. In de programmalijn worden curatoren en kunstenaars uitgenodigd om een toevoeging te ontwikkelen aan een tentoonstelling zonder einddatum. Nieuwe toevoegingen zorgen steeds voor druk op de bestaande situatie. Het gesprek over hoe het nieuwe zich tot het bestaande werk verhoudt, is daardoor steeds ook een gesprek met alle betrokken kunstenaars. Deze aanpak werpt actuele vragen op over ruimte, verspilling, arbeid en de toekomstige geschiedenissen. Tegelijkertijd stelt het de autonomie van afzonderlijke kunstwerken in vraag.
In Krishnamurthy’s eigen woorden uit een notitie van 1999: “[Principe] 5: terugkeer van het project — het project zou nooit klaar moeten zijn — het zou altijd moeten uitnodigen tot toevoegingen, heroverwegingen, opnieuw contextualiseren.”
Pleegvoogdijovereenkomst
In 2021 ontwikkelde Kunsthal Gent samen met TWIIID (Twee-eiige Drieling, juridisch & zakelijk klankbord in de kunsten) een kader voor een overeenkomst tussen Kunsthal Gent, de kunstenaars en de kunstwerken in de Endless Exhibition.
In de sector werkt men reeds decennia aan modelcontracten voor het tentoonstellen, uitlenen of consigneren van kunstwerken. Deze voorbeelden zijn vooral geschikt voor tijdelijke relaties. Ze vatten echter niet de bijzondere, discursieve band die ontstaat wanneer een werk wordt opgenomen in The Endless Exhibition.
Uit gesprekken met de eerste deelnemers aan The Endless Exhibition bleek dat de relatie tussen Kunsthal, kunstenaar en diens kunstwerk eerder één van duurzame zorg is. De gebruikelijke artikels rond bruikleen, auteursrecht, aansprakelijkheid, nagel-tot-nagelverzekeringen… laten ons niet toe die driehoeksrelatie juist te capteren.
Een rechtsfiguur die wél volledig om zorg draait is de pleegvoogdij. Wat volgt is een document dat is gebaseerd op deze vorm van bescherming, normaal toegepast op kinderen en jongeren.
Om het contract goed te lezen dien je je in te beelden dat, net zoals een kind, het kunstwerk een wil en een staat krijgt. Het kunstwerk wordt hierdoor meer dan de som van de fysieke- en intellectuele eigendom van de kunstenaar en verwerft de (beschermings)status van een persoon. De kunstenaar geeft als ouder de bewaring van het kunstwerk voor onbepaalde duur aan Kunsthal Gent, maar verliest niet de organieke band met het werk.
De hieruit voortvloeiende pleegvoogdijovereenkomst neemt de vorm, opbouw en thematiek aan van het model tentoonstellingsovereenkomst van Juist-is-Juist, een fair practice platform van de sector. Echter werd aan alle gebruikelijke termen gestalte gegeven door deze van pleegvoogdij en zorg. Om de ernst van de rechten en plichten te benadrukken, plukken we rechtstreeks uit het jargon van het Burgerlijk Wetboek en stellen we een familieraad aan.
